Tracąc kontrole, czujemy bezsilność. Życie ucieka nam przez palce, choć nieustannie próbujemy zacisnąć je w dłoni. Kolejne rzeczy spadają nam na głowę i domagają się natychmiastowej uwagi. Jesteśmy zmuszeni iść do dentysty z bolącym zębem, zapłacić zaległe rachunki, wychowawczyni ze szkoły dzwoni, że dziecko ma poważne problemy w nauce, a waga pokazuje 10 kg więcej niż powinna. Zadania do wykonania w trybie pilnym zarządzają nami, a powinno być zupełnie na odwrót.
Różnice pomiędzy kreowaniem rzeczywistości a biernym odpowiadaniem na nią, świetnie rozumiał jeden z najbardziej produktywnych ludzi w historii…
…Dwight Eisenhower
34 prezydent USA, sprawujący urząd przez dwie kadencję w latach 1953-61, był jedną z najbardziej produktywnych osób jakich nosiła ziemia. Podczas prezydentury uruchomił programy związane z powstaniem Internetu(DARPA), zdobyciem przestrzeni kosmicznej(NASA), systemem kontroli lotów oraz pokojowego wykorzystania alternatywnych źródeł energii(Atomic Energy Act).
Po śmierci Eisenhowera jego życie stało się obiektem licznych badań na temat zarządzania czasem, projektami i ogólne pojętą produktywnością. Nic w tym dziwnego, ponieważ był człowiekiem, który potrafił utrzymać niezwykłą wydajność działań nie tylko przez kilka dni czy tygodni, ale przez okres całego życia.
Sekret produktywności Prezydenta Stanów Zjednoczonych tkwił w umiejętności rozróżnienia spraw ważnych od pilnych.
Różnica pomiędzy sprawami ważnymi a pilnymi
To co ważne rzadko bywa pilne, a to co pilne rzadko bywa ważne.Dwight Eisenhower
Powyższa myśl kierowała życiem Eisenhowera i pozwoliła wspiąć się na szczyty produktywności. Zastanówmy się teraz, na czym polega różnica pomiędzy ważnością a pilnością.
Pilne oznacza, że sprawa wymaga natychmiastowego działania. Nagłe zdarzenia są poza naszą kontrolą i sprawiają, że działamy reaktywnie, tylko odpowiadając na sygnały z otoczenia. Jesteśmy bardziej zestresowani, sfrustrowani i mniej zorganizowani, gdy ciągle ulegamy temu co pilne, pogłębiając chaos w naszym życiu.
Ważne sprawy mają największe znaczenie długoterminowe. To co istotne rzadko wymaga natychmiastowego działania i zazwyczaj przez nasze zaniedbanie stają się pilne. Skupiając się na pracy nad ważnymi projektami, stajemy się proaktywni, przez co stworzymy życie jakie pragniemy my, a nie okoliczności. Wypełniając plan dnia fundamentalnymi działaniami będziemy szczęśliwsi, zrelaksowani I bardziej produktywni.
Sprawy ważne i pilne walczą o naszą uwagę i od nas zależy czemu nadamy priorytet. Zadania ważne związane z długoterminowymi celami decydują o jakości naszego życia. Natomiast sprawy pilne, to wypełniacze czasu takie jak emaile, telefony i wiadomości, które są bezwartościowe i tylko wydają się ważne.
Eisenhower stworzył metodę, która na pierwszym miejscu stawia priorytety, a na dalszy plan odsuwa sprawy pilne. Technika służąca do zwiększania osobistej produktywności nosi nazwę od jego nazwiska i zwie się Macierzą Eisenhowera.
Macierz Eisenhowera, czyli prosty sposób na zwiększenie produktywności
Macierz Eisenhowera to proste narzędzie do organizacji zadań według czterech kategorii:
- Pilne i ważne – sprawy wymagające natychmiastowego działania.
- Ważne, ale niepilne – zadania do zaplanowania na później.
- Pilne, ale nieważne – rzeczy należące delegować do zrobienia komuś innemu.
- Niepilne ani nieważne – zajęcia do wyeliminowania z naszego życia.
Zatem przyjrzyjmy się bliżej każdej ćwiartce, aby lepiej zrozumieć istotę zagadnienia.
Ćwiartka 1
W tej ćwiartce znajdują się sprawy pilne i ważne wymagające od nas natychmiastowego działania. To tutaj zazwyczaj trafiają kryzysy, problemy i terminy krzyczące o naszą uwagę.
Kilka przykładów zadań ważnych i pilnych:
- Niektóre maile np. oferta pracy
- Zbliżający się termin złożenia dokumentów do urzędu
- Nauka na jutrzejszy egzamin
- Popsuty samochód
- Zawiezienie chorego dziecka do lekarza
- Atak serca i pobyt w szpitalu
- Zbliżający się termin płacenia rachunków
Przy odrobinie planowania i organizacji wiele zadań nigdy się nie pojawi w ćwiartce I. Zamiast czekać na ostatnią chwilę z złożeniem PIT-u można zaplanować tą czynność wcześniej i na spokojnie iść do urzędu. Możemy także zaplanować regularne przeglądy samochodu, aby uniknąć sytuacji, kiedy nasza maszyna odmówi posłuszeństwa. Również regularne ćwiczenia i dieta uchronią nas przed wieloma chorobami.
Konsekwencje
W ćwiartce I przebywają ludzie nieustanie zarządzającymi kryzysami. Przez 90% swojego czasu są pochłonięci problemami codzienności. Dlatego chcą poczuć ulgę i uciec od problemów, pozostałe 10% czasu niemal w całości spędzają w ćwiartce IV.
Ćwiartka 2
W tej ćwiartce znajdują się zadania ważne nieposiadające naglącego terminu. Sprawy ważne, ale niepilne oscylują zazwyczaj koło relacji rodzinnych, planowania i samodoskonalenia. Powinniśmy poświęcać tym zadaniom jak najwięcej czasu, ponieważ przynoszą najwięcej korzyści dla naszego życia zawodowego i prywatnego.
Kilka przykładów zadań ważnych i niepilnych:
- Planowanie tygodnia
- Wyznaczanie długoterminowych celów
- Ćwiczenia
- Spędzanie czasu z rodziną
- Czytanie inspirujących książek
- Hobby
- Nauka nowych umiejętności
- Medytacja
- Przegląd samochodu
- Okresowe badania kontrolne
- Randka z żoną
- Planowanie budżetu domowego
Wygospodarowanie czasu na rzeczy najważniejsze wymaga dużej świadomości i samozaparcia, aby pomimo miliona pilnych spraw ustawić priorytety według własnej woli. Proaktywność jest stanem umysłu pozwalającym wybiegać myślą daleko w przód. Myślenie długoterminowe wspiera wybór pomiędzy tym, co ma znaczenie wyłącznie teraz, a znaczącymi sprawami dla naszej przyszłości.
Odkładamy planowanie zadań, ćwiczenia i naukę przed egzaminem mówiąc, że kiedyś przyjdzie czas, aby się tym zająć. Mówiąc to zapominamy, że “kiedyś” nigdy nie nadchodzi. Zaniedbane sprawy z ćwiartki II przechodzą do ćwiartki I, stając się pilne i wymagającą natychmiastowego działania.
Konsekwencje
Osoby spędzający większość czasu w ćwiartce II prowadzą szczęśliwe i harmonijne życie. Regularnie ćwiczą, pielęgnują relację i planują przyszłe działania. Robienie wszystkich nienaglących, ale bardzo ważnych spraw, pozwala im skutecznie zarządzać sobą w czasie, przez co są niezwykle efektywni na wszystkich płaszczyznach życia.
Ćwiartka 3
W tej ćwiartce znajdują się zadania wymagające od nas natychmiastowej uwagi. Większość pilnych i nieważnych zadań związanych jest z innymi ludźmi i pomaganiu im w osiąganiu ich celów, a nie naszych.
Kilka przykładów zadań ważnych i niepilnych:
- Telefony
- Wiadomości tekstowe
- Większość maili
- Współpracownicy proszący Cię w pracy o pomoc
- Rodzina wpadająca bez zapowiedzi i prosząca o przysługę
Większość ludzi spędza czas wśród spraw pilnych, ale nie ważnych myśląc, że przebywają w ćwiartce I. Jednak sprawy pilne z ćwiartki III wydają się nam istotne, ponieważ pomoc innym ludziom pozwala poczuć się potrzebnym i użytecznym.
Ale znajdując się w ćwiartce III wykonujemy zadania ważne dla kogoś innego, a nie dla nas. Po całym dniu wspierania wszystkich dookoła zrobiłeś bardzo dużo, lecz nic dla siebie. Jeśli nie chcesz żyć życiem innych, to unikaj spraw pilnych, ale nieważnych.
Konsekwencje
Człowiek przebywający większość czasu w ćwiartce III czuje się ofiarą pozbawioną kontroli, dla której wszelkie robienie planów jest zajęciem pozbawionym sensu.
Ćwiartka 4
W tej ćwiartce znajdują się zadania, które nie są ani ważne, ani pilne. Skrzynka mailowa pełna spamu czy wielogodzinne przesiadywanie na portalach społecznościowych, tylko rozprasza naszą uwagę. Aktywności z ćwiartki IV nie pomagają osiągnąć celów osobistych i zabierają czas na sprawy naprawdę ważne.
Kilka przykładów zadań nieważnych i niepilnych:
- Oglądanie telewizji
- Bezcelowe przeglądanie Internetu
- Granie w gry komputerowe
- Czytanie kolorowych czasopism
- Przeglądanie portali społecznościowych
Całkowite wyeliminowanie powyższych zadań nie jest możliwe, ani zdrowe. Po pracy czasami potrzebujemy dać odpocząć umysłowi, na przykład oglądając ulubiony serial. Jednak powinniśmy dąży, aby ćwiartka IV zajmowała na co dzień możliwie jak najmniej czasu.
Konsekwencje
Ludzie odpowiedzialni i efektywni trzymają się z dala od ćwiartki IV, ponieważ kradnie czas na sprawy ważne.
Osoby spędzające większość czasu w ćwiartce IV, poprzez ich tryb życia i zachowania resztę czasu muszą poświęcić ćwiartce III i I, maksymalnie zmniejszając ćwiartkę II, która jest sercem skutecznego zarządzania sobą. Taka osoba nie ma praktycznie kontroli nad swoim życiem.
Macierz Eisenhowera, narzędzie do planowania krótko i długoterminowego
Macierz Eisenhowera nadaje się nie tylko do planowania dnia, ale jest też świetnym sposobem, aby odpowiedzieć na pytanie, jak powinienem wykorzystać nadchodzący tydzień. Poniżej przedstawiam przykłady użycia Macierzy Eisenhowera do planowania dnia jak i całego tygodnia.
Skupienie i Eliminacja
Macierz Eisenhowera nie jest idealną metodą do zarządzania czasem, jednak jej niewątpliwą zaletą jest położenie nacisku na skupienie i eliminację.
Dzieląc zadania w dniu lub tygodniu ze względu na ich pilność i ważność wiemy, na czym musimy się skupić najbardziej. Jeśli zdajemy sobie sprawę jakie czynności są najbardziej wartościowe możemy zaplanować nadchodzące dni tak, aby zagospodarować czas dla zadań decydujących o naszym sukcesie. Natomiast wypisując wszystkie sprawy nieważne uchwycimy czynności, które kradną nasz czas. Mając przed oczami zadania podzielone na cztery kategorie szybko określimy priorytety oraz sprawy do bezwzględnej eliminacji.
W świecie nowoczesnych technologii i szybkiego życia, skupienie jest jedną z cenniejszych umiejętności jakie możemy zdobyć. Pierwszym krokiem do skoncentrowania się na zadaniach najwyższej wagi jest rozpoznanie rozpraszaczy, a następnie bezwzględna eliminacja zbędnych rzeczy.
Podsumowując, skupienie polega na eliminacji wszystkich bezcelowych zadań oraz określeniu priorytetów. Aby to zrobić musimy najpierw spisać wszystkie ważne sprawy dla naszego życia, a następnie uchwycić rzeczy odciągające nas od najistotniejszych działań. Macierz Eisenhowera idealnie się do tego nadaje.
Artykuł napisany na podstawie:
[1] Stephen R. Covey – 7 nawyków skutecznego działania
[2] James Clear – Eisenhower Box
[3] Art of Manliness – The Eisenhower Decision Matrix
[4] Rysunki zilustrował: Łukasz Ruba